تاریخچه زعفران (زرپران)

بررسی واژه زعفران:

نام علمي: Crocus Sativus  از خانواده زنبقيان Iridaceae      نام انگلیسی: zaffron

"زعفران" نام عربی و "زرپران" نام پارسی کهن آن می باشد. ( زر + پر + ان= گلی که پرهایش همانند زر می باشد). در منابع پهلوي زعفران با نام پارسي (كركم) ثبت شده است. در يك ترجمه زعفران جزء عطر ها يا گياهان خوشبو محسوب می شود، و در ترجمه ديگري از اين كتاب، زعفران در شمار گياهان رنگ كننده پارچه ذكر شده است.

 در برخي منابع، مثلا در دائره المــعارف آمريكانا  Americana Encyclopedia ذكر شده كه اين واژه از كريكوس Corycus كه نام منطقه اي در سيليسيا Cilicia واقع در شرق مديترانه گرفته شده است.

منشأ زعفران:

برخی از محققین مبداء زعفران را ايالت قديم ماد ايران ميدانند، و تعدادی نيز خاستگاه زعفران را در  منطقه وسيعتري از كره زمين از جمله يونان، تركيه، آسياي صغير  و ايران مي دانند.

تاریخچه کشت و استفاده از زعفران:

استفاده از زعفران به دست انسان قدمتی بیش از ۳۵۰۰ سال دارد. زعفران ادویه‌ای است که از کلاله خشک شده ی گیاه زعفران بدست می‌آید و در طول تاریخ در بین گرانترین مواد جهان بوده‌ است. و بعنوان ادویه، رنگ، عطر و دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه با ارزش بومی آسیای جنوب غربی است . و بعد از آن برای اولین بار در یونان کشت شد. در حال حاضر ایران بزرگترین تولید کننده این محصول در جهان به شمار می رود و نزدیک به 90 درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود.
استفاده از زعفران بعنوان رنگ قدمتی ۵۰۰۰۰ هزار ساله دارد و نشانه‌هایی از آن در غارهایی در عراق و امپراتوری پارس هخامنشى که برای کشیدن جانوران به کار رفته دیده شده‌است. سومریان از زعفران به عنوان دارو و ساخت معجونها استفاده می کردند.
ايرانيان ضمن صادر کردن زعفران به بسياري از نقاط جهان باستان، خواص و کاربردهای آن را به يونانيها، رومي ها، چيني ها و اقوام سامي  از جمله عربها معرفي كردند و شيوه زراعت آن را در سده هاي اول تا چهارم هجري به کشورهای اسلامي اطراف مديترانه آموختند. به اين ترتيب كه نخستين مزارع زعفران بوسيله ايرانيان تبعيد شده توسط معاويه در نواحي شام داير شد، سپس كشت زعفران در شمال آفريقا و اندلس (اسپانياي اسلامي) وصقليه (سيسيل) رواج يافت و اقوام ايراني همچون رستميان و بنوطبري در انتقال فرهنگ زعفرانكاري مؤثر بودند.
مستندات تاريخي بيانگر اين واقعيت است كه ايرانيان از روزگاران كهن به زر و زعفران علاقه و توجهي بليغ داشته اند بطوري كه در جشنها و سرورها و مجالس بزم و نشاط مانند عروسيها و اعياد، يا استقبال از بزرگان و زائران زر و زعفران نثار قدمها ميكردند. در برپايي با شكوهتر اين گونه آئين ها،  ضمن آذين بندي و آينه بندان، سكه هاي زرين و سيمين را به همراه زعفران  و گل و نقل بر سر عروس و داماد يا شخصيتهاي مورد نظر، و گاهي همه حاضران در اين گونه مراسم  ميريختند. در برخي از مراسم زعفران را به تنهايي، يا همراه با مشك و عنبر و عود دود مي كردند و گلاب مي پاشيدند.
در عصر هخامنشيان زعفران براي تزئين نان و معطر كردن خوراكها به كار مي رفته است. فرديناند يوستي ضمن شرح زندگاني داريوش نوشته است: (( شاه ايران تن خود را روغني معطر ميماليد كه عبارت بود از مخلوط روغن آفتاب گردان كه در پيه شير پخته و با زعفران و شراب خرما تهيه ميشد )). در دوره پارتها زعفران ايران به يونان و روم ميرفت، بعدا چين هم از مشتريان زعفران ايران شد. در عصر ساسانيان كاشت زعفران در قم و بون نيز رايج گرديد و مرغوبيت محصول آنها شهرت يافت. در همان روزگار زعفران در پرداخت كاغذهاي گران قيمت كاربرد پيداكرد، اما پيشتر از آن محلول  زعفران به عنوان مركب تحرير استفاده مي شد، و تا قرنها بعد در تركيب مركبهاي تحرير مرغوب به كار مي رفته است. از انواع مركب زعفراني كم رنگ و پر رنگ ( از زرد كمرنگ تا قرمز خونين ) براي نوشتن عنوان فرمانها و نامه هاي سلاطين و خليفگان و امرا، و همچنين در تحرير عنوانها و سر فصلهاي كتب و رسالات و نيز در تذهيب و تشعير ، و در تصوير ها و نقوش حواشي و متن استفاده ميشده است. افزون بر اينها در تحرير دعاهاي مقدس و همچنين تعويذها و طلسم هاي خاص بر روي كاغد و پارچه و گاهي كفن، مركب زعفران به كار ميرفته است.
كشت زعفران در گذشته اي بسيار دور در غالب مناطق مركزي ايران متداول بوده است. شهرت زعفران قم در زمان قبل از اسلام حكايت از پيشينه كشت اين گياه در ايران قديم دارد. در قرن دهم ميلادي كشت زعفران توسط اعراب ( كه خود اعراب نيز آن را از ايرانيان آموخته بودند ) در اسپانيا متداول گرديد و متعاقب آن در قرن هجدهم در ناحيه اي به نام Walden در Essexانگلستان رواج داشته و امروزه اين محل به نام Saffron Walden معروف است .
بطوري كه از نوشته هاي  ادبي و پزشكي هندوستان بر مي‏ آيد، زعفران از دير باز براي مردم آن سرزمين شناخته شده بوده است. همچنين زعفران نزد مردم مصر، يونان، كليميان، هندوها و مسلمانان از توجه خاصي برخورداربوده است.

پرورش زعفران  و  کشت کاشت و بسته بندی زعفران  / دی وی دی فارسی		محصولی برای تولید -  آموزش پرورش قارچ  در ايران		بسته تخصصی بورس و پذیرش از دانشگاه های خارجی در رشته کشاورزی		بسته طرح کارآفرینی و توجیهی پرورش گل وگیاه در گلخانه
کاملترین و جدیدترین مجموعه آموزشی کشت و برداشت و بسته بندی زعفران		10 سي دي آموزش  تصويري و ويديويي جديدترين ورژن به زبان فارسي		پذيرش و بورس تحصيلي از دانشگاه هاي معتبر دنيا و تحصيل رایگان - رشته کشاورزی		راهنمای طرح توجیهی پرورش گل وگیاه در گلخانه-به زبان فارسی
10,000 تومان		16,000 تومان		14,000 تومان		10,000 تومان

بسته آموزشی پرورش شترمرغ		طرح توجيهي خيارشور ،ترشي مربا/اورجينال		طرحهاي توجيهي گياهان دارويي و گلخانه اي/اصل		طرح های توجیهی پرورش پرندگان(بلدر چین وشتر مرغ)/اصل
راهنمای آموزش پرورش شتر مرغ و كسب درآمد ميليوني - شاما 5 سي دي و جزوه		طرح توجيهي خيارشور ،ترشي مربا/اورجينال		طرحهاي توجيهي گياهان دارويي و گلخانه اي/اصل		طرح های توجیهی پرورش پرندگان(بلدر چین وشتر مرغ)/اصل
8,000 تومان		7,000 تومان		7,000 تومان		9,000 تومان

آموزش طراحی فضای سبز (اورجینال)		طر ح توجیهی (معاوضه گاوداری ) +محصول هدیه		بسته آموزشی پرورش شترمرغ		درختان ودرختچه های ایران
کاملترین مجموعه طراحی فضای سبز نرم افزار طراحی فضای سبز		ورژن جدید به زبان فارسی		بسته آموزشی پرورش شترمرغ		نویسنده آقای مظفریان شابک 9789648637038
12,000 تومان		10,000 تومان		7,300 تومان		50,000 تومان